Đậu đen là cây thân thảo, mọc hàng năm, thường mọc đứng, có khi mọc leo. Toàn thân không lông, hai lá gồm 3 lá chét mọc xen kẽ, có lá kèm nhỏ, lá chét giữa to và dài hơn lá phụ. Cụm hoa dài 20-30cm, dạng hoa oải hương. Vỏ quả mọc thẳng đứng hoặc xiên, dài 7-13 cm, có 8-10 hạt xếp dọc trong quả, to hơn hạt đậu xanh, thường dài 5-6 mm.
Đậu đen có vị ngọt nhạt, tính mát, có tác dụng dưỡng huyết, dưỡng can, bổ thận, thanh nhiệt, giải độc, hạ khí, lợi tiểu. Đậu đen không còn là điều xa lạ đối với mỗi người dân Việt Nam, nó được trồng rộng rãi, và nay có thể trồng trên cả vùng đất bán ngập.
Mục lục
Công dụng đậu đen
Đối với những người bị bệnh cao huyết áp thì việc giữ cho hàm lượng natri trong cơ thể ở mức thấp là rất quan trọng để duy trì được huyết áp bình thường. Đậu đen ngoài hàm lượng natri thấp còn chứa nguồn canxi, magiê và kali dồi dào. Những chất này đều có khả năng hỗ trợ làm giảm huyết áp và nhiệt độ trong cơ thể một cách tự nhiên.
Làm giảm cholesterol trong máu, ngăn ngừa mắc bệnh xơ vữa động mạch nhờ chứa hàm lượng chất xơ, vitamin B6, kali dồi dào.
Thành phần folate trong đỗ đen giúp ức chế tổng hợp homocysteine – một chất làm hư hỏng mạch máu và tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch khi tích lũy trong cơ thể quá nhiều.
Cùng với đó, hàm lượng phong phú các chất quercetin và saponin còn hoạt động như một loại thuốc kháng viêm tự nhiên, giảm lipid, bảo vệ mạch máu và tim khỏi tác hại của cholesterol xấu.
Những công dụng của đậu đen đối với hệ tiêu hóa thể hiện khá rõ ràng. Với hàm lượng chất xơ vượt trội hơn hẳn so với các thực phẩm khác, đậu đen khi được tiêu thụ sẽ tạo ra môi trường lý tưởng cho các loại vi khuẩn có lợi trong ruột kết phát triển, đồng thời thúc đẩy tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, giúp hoạt động đi tiêu luôn được đều đặn.
Kỹ thuật chuẩn bị trồng đậu đen
Chọn giống đậu
Hiện nay ở vùng Duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên chủ yếu sử dụng các giống đậu đen lòng trắng và giống đậu đen lòng xanh để trồng (tốt nhất sử dụng giống đậu đen Bình Định và đậu đen Gia Lai). Các giống đậu đen này có thời gian sinh trưởng từ 80 – 90 ngày, rất dễ trồng và không đòi hỏi nghiêm ngặt về đất đai.
Hạt giống đem trồng phải: Hạt to tròn, đều to bằng nhau, vỏ mịn, không xước, giống phải đạt tỷ lệ nẩy mầm trên 80%.
Chuẩn bị đất trồng
Đậu đen thích nghi với các loại đất tơi xốp, nhiều mùn, không chua phèn, không qúa ẩm ướt, không bị chai cứng khi khô, đất thoát nước tốt và không ngập úng.
Cày hoặc cuốc lật đất phơi khô, rồi bừa hoặc đập nhỏ đất, nhặt sạch cỏ và đánh luống với chiều rộng 1,2 m, cao 35 cm, dài tùy thuộc vào diện tích ruộng.
Thời vụ cây
– Căn cứ điều kiện khí hậu từng vùng, tập quán và kinh nghiệm của địa phương để bố trí thời vụ gieo hợp lý.
– Đối với đất bán ngập thời vụ gieo trồng:
+ Vụ Xuân hè gieo từ tháng 2 – 3 dương lịch
+ Vụ Hè thu gieo từ tháng 4 – 5 dương lịch
Kỹ thuật trồng
Lượng hạt và khoảng cách
Lượng hạt giống
Lượng hạt giống đậu đen cần cho 1 sào hay 1.000m2 là 1,8 kg
Khoảng cách trồng:
– Hàng cách hàng 40 cm.; Cây cách cây 25 cm.
– Mỗi hốc gieo 2 hạt, sau đó có thể tỉa bỏ bớt
Cách gieo
Dùng cày rạch thành những rãnh như khoảng cách nói trên và sâu 4 đến 5cm. Sau đó vãi đều toàn bộ lượng vôi lên ruộng. Và cho phân bón lót (phân lân trộn đều với phân chuồng hoai); và thuốc Basudin vào rãnh vừa rạch, tiếp đến gieo 2 hạt vào hốc và lấp kín đất lại.
>> Các bài viết về kỹ thuật trồng trọt
Bón phân chăm sóc
Lượng phân bón (cho 1 sào hay 1.000 m2)
– Phân chuồng hoai: 500 kg.
– Phân đạm SA: 15 kg.
– Phân lân Văn điển: 30 kg.
– Phân kali KCl: 10 kg.
– Vôi bột: 50 kg.
Phương pháp bón phân
– Vôi: Được vãi đều trên mặt ruộng khi làm đất lần cuối, hay khi rạch hàng để gieo hạt.
– Bón lót: Trộn toàn bộ phân chuồng hoai với phân lân, bón rải theo hàng trước khi gieo hạt.
– Bón thúc lần 1: 10 ngày sau khi gieo; kết hợp với làm cỏ lần 1.Ttrộn đều 7,5 kg phân đạm SA với 5 kg phân Kali Clorua (KCl) để bón cách gốc đậu đen 10 cm. Sau đó xới nhẹ đất để lấp phân.
– Bón thúc lần 2: 30 ngày sau khi gieo; kết hợp với làm cỏ lần 2. Trộn đều 7,5 kg phân đạm SA với 5 kg phân Kali Clorua (KCl) để bón cách gốc đậu đen 15 cm. Sau đó xới nhẹ đất để lấp phân.
Chăm sóc cây
Sau khi đậu mọc đều và có 2 lá mầm cần kiểm tra đồng ruộng; để dặm ngay những hốc không mọc. Bằng chính hạt giống đã sử dụng để đảm bảo được số cây trên đơn vị diện tích.
– Làm cỏ lần 1: Khi cây mọc khoảng 10 ngày thì tiến hành làm cỏ; xới nhẹ phá váng và xới xa gốc. Đồng thời, kết hợp nhổ bỏ bớt cây yếu, còi cọc, sâu bệnh.
– Làm cỏ lần 2: Sau làm cỏ lần 1 khoảng 20 ngày thì làm cỏ xới đất, vun gốc lần 2. Tiếp tục nhổ bỏ những cây sinh trưởng kém, sâu bệnh, dị dạng để có mật độ thích hợp cuối cùng.
– Làm cỏ lần 3: Trước khi cây ra hoa cần làm cỏ, xới đất và vun gốc để chống đổ ngã.
Khi cây đậu đen được chăm sóc tốt; bón phân đầy đủ thì nó sẽ phát triển rất nhanh và mọc ra rất nhiều ngọn non vươn dài. Vì vậy, khi đậu đen chuẩn bị ra hoa phải thường xuyên ngắt ngồng lá để cây ra nhiều hoa và cho năng suất cao.
Phòng ngừa bệnh cho cây
Cây đậu đen thường có các loại sâu, bệnh hại: Dòi đục thân, sâu ăn lá; sâu đục trái, rầy rệp, bệnh lở cổ rễ, đốm lá, cháy lá…
Các biện pháp ngừa bệnh
– Vệ sinh đồng ruộng sạch sẽ.
– Luân canh với các loại cây trồng khác như lúa, ngô…
– Không phun thuốc khi mật độ sâu ít, để bảo vệ thiên địch trên đồng ruộng.
Thu hoạch quả
– Khi quả vàng đã chuyển hoàn toàn sang màu nâu đậm thì tiến hành thu hoạch. Quả hái xong đem phơi, tách vỏ lấy hạt, không ủ đống. Những quả đậu hái đợt 1 và 2 có hạt to, mẩy, không bị sâu, mọt thì có thể dùng làm giống cho vụ sau.
– Hạt sau khi tách vỏ được phơi khô tới ẩm độ 10% và loại bỏ tạp chất, làm sạch hạt rồi đóng bao bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Trong thời gian bảo quản cần chú ý kiểm tra sâu mọt.
Trên đây là những kỹ thuật trồng cây đậu đen ở vùng bán ngập mà JIA mang đến cho bạn. Hy vọng bà con qua bài viết này có thể bỏ túi cho mình những kỹ thuật thích hợp cho vườn đậu của mình nhé.
Nguồn: kythuatnuoitrong.edu.vn