Hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi và biện pháp khắc phục

Hiện nay ngành chăn nuôi đang chuyển dần theo phương thức chăn nuôi tập trung. Xu hướng này đã và đang ô nhiễm môi trường; làm chi diễn biến dịch bệnh trên đàn vật nuôi ngày càng phức tạp và khó kiểm soát. Vì vậy, kháng sinh là loại thuốc thú y quan trọng không thể thiếu trong chăn nuôi tập trung. Tuy nhiên, nhiều cơ sở đã lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi một cách thiếu trách nhiệm gây ảnh hưởng không nhỏ đến an toàn thực phẩm và sức khỏe con người.

Việc sử dụng thuốc kháng sinh trong chăn nuôi là một giải pháp cần thiết để chữa trị một số loại bệnh cũng như kích thích tăng trưởng cho vật nuôi. Tuy nhiên, việc nhầm lẫn hay lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng không chỉ trên vật chủ mà còn những người ăn thịt của những gia súc này. Hãy cùng Animaid tìm hiểu những tác hại của việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi và giải pháp trong bài viết này nhé!

Tình hình quản lý việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi

Theo thống kê, có 75% kháng sinh trong chăn nuôi được nhập khẩu từ Trung Quốc. Tuy nhiên chúng không được quản lý chặt chẽ trong tiêu thụ. Do đó, nhiều loại kháng sinh cấm hoặc hạn chế sử dụng vẫn được nhập khẩu; và buôn bán tự do. Tình trạng kháng thuốc kháng sinh đang trở thành vấn đề quan ngại hàng đầu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO); trong đó Việt Nam được xếp vào “một trong những nước có tỷ kệ kháng kháng sinh cao nhất trên thế giới”.

Ở nước ta, vấn đề sử dụng quá liều hoặc lạm dụng thuốc kháng sinh ở các trang trại gia cầm; và lợn còn tệ hơn do thực trạng thực thi pháp luật; và giám sát sử dụng thuốc còn hạn chế. Đồng thời nhu cầu đạm động vật ngày càng tăng; Việt Nam hiện là một trong ba nước trong khu vực được dự đoán có tỷ lệ sử dụng thuốc kháng sinh ở động vật nuôi tăng cao nhất trong giai đoạn 2010 – 2030.

Tác dụng của việc lạm dụng kháng sinh

Có một thực tế hiện nay là hầu hết các cơ sở chăn nuôi đều dùng kháng sinh trên động vật. Điều đáng nói là hầu hết các loại kháng sinh này được sử dụng không phải để điều trị bệnh cho động vật mà là để phòng ngừa bệnh. Chính vì thế mà kháng sinh đã được trộn vào thức ăn cho gà, lợn, trâu, bò… gây ra vấn đề lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi và những hậu quả khôn lường như:

Gây kháng kháng sinh ở vật nuôi

• Trong đường ruột ở vật nuôi luôn có 3 loại vi khuẩn là vi khuẩn bảo vệ; gây bệnh; và tùy nghi. Khi vật nuôi khỏe mạnh số lượng vi khuẩn bảo vệ luôn nhiều hơn vi khuẩn gây bệnh nhưng khi con vật sử dụng thức ăn chăn nuôi có trộn kháng sinh.
• Kháng sinh sẽ không chỉ diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn diệt cả những vi khuẩn bảo vệ gây phá vỡ cân bằng tự nhiên của hệ vi sinh ở đường ruột; gây ra rối loạn tiêu hóa; và có thể khiến vật nuôi bị đi ngoài.

Lúc này việc sử dụng các các chất kháng sinh cũ không còn tác dụng mà phải sử dụng các chất kháng sinh mạnh hơn do đã bị kháng kháng sinh. Đây chính là tác dụng phụ đầy nguy hiểm khi lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi lâu ngày.

Gây ra các bệnh đường ruột

Khi sử dụng trong ăn uống hoặc điều trị cho vật nuôi; nếu còn dư lượng nhỏ cũng có thể bị kháng E.Coli. Một khi E. coli kháng thuốc; nó có thể truyền plasmid kháng thuốc của nó sang các vi khuẩn gây bệnh khác sống trong ruột; và gây ra nhiều bệnh khác cho vật nuôi. Vì vậy các chủ trang trại cần lưu ý liều lượng vừa phải; và đúng liều.

Gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con người

Sự tồn dư kháng sinh trong thịt của vật nuôi với nhiều mức độ khác nhau có thể gây ra những ảnh hưởng nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng. Nó có thể gây những tác động ngay sau khi người tiêu dùng tiêu thụ như đau bụng; nhức đầu; và gây các phản ứng mẫn cảm khác đối với những người nhạy cảm với kháng sinh…

Về lâu dài, việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi gây ra kháng thuốc kháng sinh ở người tiêu thụ; gây khó khăn khi cần điều trị nhiễm khuẩn; và làm giảm miễn dịch của cơ thể do cá lợi khuẩn bị kháng sinh tiêu diệt. Nặng hơn nếu là những loại kháng sinh hóa học có thể gây ung thư cho người tiêu thụ một cách bị động mà khó phòng tránh được.

Biện pháp cho việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi

Tuy gây ra nhiều hậu quả là vậy nhưng cuộc đấu tranh chống lại việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi vẫn còn hết sức phức tạp. Để cải thiện chất lượng thịt của vật nuôi; và tránh tình trạng kháng sinh cho người; các cơ sở chăn nuôi cần thực hiện những giải pháp sau.

Tiêm vắc xin

Thay vì chọn cách phòng trị các bệnh cho vật nuôi bằng kháng sinh thì việc tiêm vắc xin đầy đủ sẽ là lựa chọn tốt hơn. Vì đây mới là giải pháp tối ưu; được khuyên sử dụng nhất để phòng tránh bệnh tật cho vật nuôi; giúp vật nuôi chống lại được một số bệnh tật hay gặp. Tuy nhiên việc tiêm vắc xin phải nhờ đến những người có kinh nghiệm hoặc chuyên môn để không gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.

Thêm nữa, khi tiêm phòng cho vật nuôi ví dụ như tiêm cho lợn mẹ trong quá trình mang thai; thì kháng thể của lớn mẹ sẽ không có khả năng truyền qua nhau thai heo con. Vì vậy bà con có thể chọn chích vắc xin vào lúc lợn mẹ cho con bú thì lúc này lợn con sẽ có thể nhận được kháng thể từ sữa lợn mẹ.

Giữ chuồng trại sạch sẽ

Giải pháp thứ hai là giữ chuồng trại sạch sẽ bằng cách vệ sinh sạch sẽ chuồng trại; đảm bảo an toàn sinh học; và hạn chế tối đã các tác động nhiệt cho vật nuôi. Vì khi sống trong điều kiện kém vệ sinh cộng với tác động nhiệt độ không tốt; vật nuôi sẽ rất dễ nhiễm độc lipopolysaccharide (LPS) – chất độc có nhiều trong không khí bụi bẩn mặt đất; và ống tiêu hóa; khi chất độc này thấm từ ống tiêu hóa qua vành ruột vào máu. Khi đó, độc tố này gây viêm ruột; dẫn đến giảm tăng trưởng ở lợn- điều mà không chủ trại nuôi nào mong muốn.

Thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe ruột của vật nuôi

Khi ruột vật nuôi khỏe thì vật nuôi sẽ có sức khỏe vì ruột khỏe thì khả năng tiêu hóa cũng hấp thu thức ăn tốt; ngăn ngừa hiệu quả những độc tố; và nguồn bệnh nhờ hệ miễn dịch ruột sản sinh đầy đủ kháng thể để bảo vệ ruột; và toàn bộ cơ thể. Để làm được điều đó bạn cần cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng với khẩu phần ăn có tỷ lệ cân đối phù hợp với nhu cầu của vật nuôi.Đặc biệt là cân đối axit amin để giảm protein tổng số; sử dụng các phụ gia có lợi cho sức khỏe ruột như: men vi sinh, prebiotic, axit hữu cơ, enzyme công nghiệp, mycotoxin, chất chống oxy hóa; và thảo dược..

Sử dụng vitamin

Để vật nuôi phát triển tốt cần phải cung cấp đầy đủ các loại vitamin. Vitamin là yếu tố cực kỳ quan trọng trong quá trình phát triển của vật nuôi; vì việc thiếu bất kỳ một loại vitamin nào đó cũng sẽ gây ra những ảnh hưởng đến sức khỏe; và tốc độ tăng trưởng của vật nuôi. Các loại vitamin cần thiết gồm có: Vitamin A, B1, B12, C, D,E,K,H. Mỗi loại vitamin này đều có các chức năng khác nhau và rất cần thiết.

JIA hy vọng, bài viết trên đã giúp bạn nhận biết được hậu quả của việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi và các giải pháp giúp bảo vệ sức khỏe và kích thích tăng trưởng cho vật nuôi.

Nguồn: animaid.vn