Tác hại của tảo lam và những kỹ thuật phòng tránh tảo lam

Vi khuẩn lam-một loại tảo độc thường xuất hiện trong ao nuôi cá, thực chất vi khuẩn lam có khả năng quang hợp, cấu tạo gần giống vi khuẩn hơn tảo nhưng tốc độ phát triển của vi khuẩn lam chậm hơn các loại tảo khác. Đặc biệt, tảo lam có khả năng tự phục hồi cao hơn các loại tảo khác.

Tảo lam và đặc điểm

Khuẩn lam hay còn gọi là tảo lam, rất hay gặp trong ao nuôi thủy sản, nó có tác hại không nhỏ đến sự phát triển động vật thủy sản. Hiện nay việc hạn chế sự phát triển của tảo lam là không đơn giản, vì thế bà con cần phải có biện pháp kỹ thuật trên thủy sản; hạn chế sự phát triển của tảo lam.

Tảo lam – như chúng ta vẫn thường hay gọi – thực ra là vi khuẩn lam có khả năng quang hợp và chúng có cấu trúc gần với vi khuẩn hơn là tảo. Tốc độ phát triển của tảo lam chậm hơn các loải tảo khác. Ở nhiệt độ lớn hơn 25oC, hầu hết các loài tảo có tốc độ phát triển cực đại.

Khác với các loài tảo khác là thức ăn cho phiêu sinh động vật trong chuỗi thức ăn, tảo lam không bị tấn công bởi phiêu sinh động vật mà chúng bị tấn công bởi vi khuẩn và virus, khả năng tự phục hồi quần thể của tảo lam cũng cao hơn các loài tảo khác, chính vì thế, mặc dù có tốc độ phát triển chậm nhưng tảo lam rất khó bị tiêu diệt và phát triển bền vững hơn.

Nitơ (N) và phospho (P) là những yếu tố quan trọng giúp tảo phát triển, tỷ lệ N:P = 7:1 là tỷ lệ cần thiết cho tảo phát triển. Cả hai yếu tố này đều hiện diện trong ao thông qua quá trình phân hủy hữu cơ, tuy nhiên hàm lượng phospho thì thấp hơn và cần thiết hơn.

Thành phần

Thành phần các loài tảo phát triển trong ao phụ thuộc vào tỉ lệ N:P. Khi tỉ lệ N:P cao đồng nghĩa Phospho trong ao thấp, khi đó tảo lục chiếm ưu thế, ngược lại khi tỉ lệ N:P thấp đồng nghĩa Phospho trong ao cao thì tảo lam sẽ phát triển.

Trong khi đó, Phospho trong thức ăn không được cá hấp thụ hoàn toàn; do thiếu Enzyme Phytase trong hệ tiêu hóa; do đó lượng Phospho thải ra trong môi trường ngoài rất lớn. Vấn đề sẽ càng nghiêm trọng hơn nếu thức ăn cho thừa và không kiểm soát tốt. Do vậy, phần lớn những trường hợp này nó sẽ phát triển nhanh chóng.

Cả nitơ và phospho đều có trong thức ăn tôm; chính vì thế cho ăn dư thừa thường làm tảo phát triển dày đặc, gây thiếu oxy. Thành phần giống loài tảo phát triển trong ao phụ thuộc vào tỷ lệ N:P. Khi tỷ lệ N:P cao; tức nguồn P trong ao thấp thì tảo lục chiếm ưu thế; nhưng nếu tỷ lệ N:P thấp, tức nguồn P càng cao thì tảo sẽ phát triển.

Tác hại đối với ao nuôi

Tảo này không có ảnh hưởng ích lợi cho ao nuôi vì sự hiện diện; và phát triển của chúng ngoài việc gây ra các tình trạng trên, chúng còn có thể tiết chất độc gây bệnh gan tụy; phân trắng, tiết mùi hôi làm tôm nuôi có mùi lạ.

Nhiều loài tảo lam có thể tổng hợp nitơ từ khí trời; và khả năng dự trữ P rất lớn trong điều kiện thiếu phospho– điều mà các loài tảo có lợi khác không làm được.

Trong ao nuôi thâm canh mật độ cao; đặc biệt với tôm chân trắng, thức ăn được cung cấp liên tục; có nghĩa là nguồn N và P luôn hiện diện trong ao.

Thêm vào đó, P trong thức ăn không được hấp thụ hoàn toàn; do thiếu enzyme Phytase trong hệ tiêu hóa của tôm; do đó lượng phospho thải ra môi trường ngoài rất lớn (việc này cũng dẫn đến mất cân đối Ca – Phospho trong nội tại cơ thể tôm; ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng).

Phương pháp xử lý

Vấn đề càng nghiêm trọng hơn, nếu thức ăn cho ăn dư thừa; và không được kiểm soát tốt. Phần lớn những trường hợp thế này, tảo sẽ phát triển sau đó; đặc biệt vào mùa nắng khi nhiệt độ nước thích hợp để tảo lam phát triển cực đại.

Vì vậy bổ sung enzyme Phytase vào khẩu phần ăn hàng ngày; cũng là một giải pháp hữu hiệu để phòng ngừa.

Xử lý tảo lam:

Phương pháp hóa học gây ra những ảnh hưởng không tốt đến cá trong ao nuôi; do vậy cách xử lý thường được các chuyên gia khuyến khích; là sử dụng phương pháp sinh học. Cơ chế hoạt động của phương pháp này; là dùng TS 01 – Vi sinh xử lý nước ao nuôi cá để xử lý.

Với mật độ lớn vi sinh có lợi sẽ cạnh tranh nguồn thức ăn với tảo xanh; qua đó kiểm soát được sự phát triển của tảo; cũng như chúng sẽ bị tiêu diệt vì không còn thức ăn.

Tìm hiểu thêm nhiều biện pháp xử lý hữu dụng khác tại JIA.

Nguồn: vuonsinhthaitrungviet.com