Bệnh chết nhanh trên cây hồ tiêu nguyên nhân và cách phòng trừ

Bệnh chết nhanh trên cây hồ tiêu một trong những bệnh hại nguy hiểm đáng sợ, nổi ám ảnh của người trồng tiêu. Đây chính là bệnh khó chữa ảnh hưởng lớn đến năng suất và nguy hiểm hơn nữa là có thể làm chết hết cả vườn tiêu trong thời gian ngắn.

Nguyên nhân gây bệnh chết nhanh

Bệnh chết nhanh do một loài nấm có tên là Phytophthora spp gây ra; Phytophthora spp kết hợp cùng với một số nấm gây hại khác như:  Phytophthora capsori làm thối rễ nhanh.

Điều kiện khí hậu thuận lợi cho nấm gây bệnh phát triển là thời tiết mưa đất ngập úng do không thoát nước được; và thường bệnh bùng phát mạnh vào những tháng mưa kéo dài; và khả năng lây lan của bệnh chết nhanh trên cây hồ tiêu là siêu nhanh. Một khi bệnh hại thường gặp trên hồ tiêu phát triển mạnh thành dịch thì khó có cơ hội ngăn chặn.

Những cây sinh trưởng kém; có vết thương ở rễ dễ bị nấm gây bệnh tấn công gây hại; vì nấm Phytophthora spp sống trong lòng đất gặp thời tiết mưa chúng lây lan mạnh. Hoặc do hộ trồng tưới nước từ nguồn nước bị nhiễm bệnh cũng khiến cây bị lây lan bệnh từ nơi khác.

Vườn tiêu có độ ẩm thấp cùng với tán rập rạp không thông thoáng nấm gây bệnh cũng phát triển mạnh hơn.

>>> Tham khảo thêm các bài viết về phòng bệnh cây trồng

Triệu chứng của bệnh

Biểu hiện trên các bộ phận của cây

Bệnh có thể xâm nhập; và gây hại ở tất cả các bộ phận của cây từ thân, lá, hoa, trái cho đến cổ rễ; và rễ. Nhưng nguy hiểm nhất và cho cây tiêu bị chết hàng loạt là khi tấn công vào phần cổ rễ; và rễ.

Triệu chứng là cây tiêu đang tươi tốt thì đột ngột bị héo rũ; khô đen rất nhanh, hoặc xuất hiện một ít lá bị vàng úa, thân thối đen ,sau đó các lá tiếp tục bị vàng hoặc thâm đen lây lan dần lên trên; cây tiêu héo rũ rất nhanh; có khi lá héo rũ trên cây đến sáng sớm có thể thấy cây tiêu tươi trở lại do ướt sương vào ban đêm. Sau đó các đốt thân cũng biến màu thâm đen; và rụng.

Hiện tượng xuất hiện

Hiện tượng rụng lá; và đốt thường bắt đầu từ ngọn trở xuống. Bệnh xâm nhiễm vào cây tiêu bắt đầu ở vùng cổ rễ(ngang mặt đất) hoặc phần bên dưới mặt đất làm thối cổ rễ; sau đó phần hư thối này lan dần lên trên và cây tiêu biểu hiện các triệu chứng đã nêu; thân bắt đầu xì mủ,thâm đen các đốt . Bênh tiến triển rất nhanh từ khi phát hiện thấy lá tiêu hơi rũ xuống cho đến khi lá rụng ào ạt có khi chỉ 2-7 ngày; và đến khi tiêu chết hoàn toàn có thể trong vòng 1-2 tuần.

Nấm gây hại cho rễ

Do có nhiều chủng nấm; vi khuẩn cùng đồng loạt tấn công ,gây hại ở nhiều vị trí của bộ rễ; nấm có thể xâm nhập qua các phần thối của rễ tơ; các vết thương như vết nốt sần của tuyến trùng hay rệp sáp hoặc các vết thương cơ học khác .mặt khác nấm bệnh có thể thẩm thấu xâm nhập vào các tế bào vỏ rễ của cây mặc dù cây không hề bị tổn thương hay vết thương hở. Điển hình là ở các vùng rễ tiếp giáp với mặt đất(vùng cổ rễ) để gây hại .

Các chủng nấm kết hợp với vi khuẩn có hại cùng đồng loạt tấn công; nên bộ rễ của cây bị thối rữa rất nhanh trong vòng  5 đến 7 ngày; có phần rễ đang tươi trắng cũng phân rã ra; và có mùi hôi tanh.lúc này các bó mạch của cây đều hoàn toàn bị tắc nghẽn. Khi mổ một đoạn thân cây ta quan sát thấy các bó mạch dẫn của cây bị thâm đen; phần khác ngả sang màu vàng nhạt, hơi  đục,lúc này cây hoàn toàn bị suy kiệt về dinh dưỡng; và nước nên toàn bộ phần lá, cành,quả héo rũ rất nhanh.

Cách ngăn ngừa lây lan của bệnh

Cây bị bệnh có thể lây lan từ cây này qua cây khác  bằng nhiều nguyên nhân khác nhau. Có thể lây lan qua nguồn nước ngầm dưới mặt đất hoặc các tác nhân cơ học như sự dịch chuyển của động vật (chó; gà…) lây lan qua di chuyển của con người; và các vật dụng dùng chung.

Đặc biệt cây lây lan ngầm qua sự tiếp giáp của hai lớp rễ giữa cây bị bệnh; và cây không bị bệnh, mặt khác khi cây trưởng thành thường bộ rễ ăn rất xa; có thể rễ của cây bị bệnh lại nằm ngay trong gốc của cây khác; và ngược lại, chúng ta thường biết khi cây bị chết nhanh thì toàn bộ bộ rễ của cây đều bị thối nhũn; nguyên nhân gây bệnh cũng từ đây. Do vậy ta cần đào rãnh sâu để cách ly khu vực bệnh; nên đào sâu để cho các mạch rễ đứt và không có sự tiếp giáp với nhau. Qua đó ta phân lô; khoanh vùng để có hướng điều trị phù hợp cho tùng khu vực bệnh.

Để tránh trường hợp bệnh chết nhanh phát triển lây lan; nên phòng bệnh hơn chữa bệnh đổ phòng thuốc hóa học vào mùa mưa 3 lần : Đầu mùa mưa; giữa mùa mưa và cuối mùa mưa bằng những hoạt chất Aliette metalaxy, mancozeb,….tùy vào hiện trạng của vườn để pha liều lượng phù hợp, và tương ứng với lượng nước đổ phù hợp cho mỗi gốc…..

Sau khi đã phòng bệnh bằng hóa học xong. 15-20 ngày sau phải bổ sung vi sinh vật có lợi cho cây kết hợp cung cấp dinh dưỡng kịp thời cho cây bằng dạng phân nước; để cây trồng hấp thụ một cách nhanh nhất.

Biện pháp chữa bệnh triệt để

Khi vườn cây bị nhiễm bệnh việc xử lý bằng hóa chất là ưu tiên hàng đầu. Lúc này sử dụng các biện pháp sinh học thì sẽ không còn hiệu quả.

Ta chỉ có thể phòng ngừa sự lây lan một cách tối đa; và trị cho những cây chớm bị nhiễm bệnh. Để ngăn chặn ổ bệnh, khống chế dịch bệnh lây lan qua những cây khác việc đào rãnh khoanh vùng như trên là công việc cấp thiết; mặt khác các cây đã bị chết là ổ bệnh nên chúng ta cũng phải dùng thuốc để tiêu diệt; và có hướng xử lý trồng mới.

Khi cây chớm bị bệnh truyền nhiễm; theo như trên triệu chứng gây hại các bó mạch của cây dần bị tắc nghẽn nên ta phải làm thông được mạch dẫn, song song kết hợp với; thuốc trị nấm mang tính chất tiếp xúc và lưu dẫn tiêu diệt các loại nấm tấn công các tế bào của vỏ rễ; rễ tơ, đồng thời diệt vi khuẩn có hại thì mới có hiệu quả cao.

Các loại thuốc được sử dụng gồm các loại đặc trị sau

Các loại thuốc này pha theo nồng độ:

• 500gr thuốc LANDCRUISER 800WP
• 200gr thuốc FORTUNER 350WP
• 500ml thuốc VALYGOLD 5SL
• Ridomil + tecvigo pha theo đúng nồng độ.

Pha chung vào một phuy 200 lít; và sử dụng phương pháp sục gốc mỗi gốc khoảng 5-7 lít dung dịch thuốc tùy theo vóc dáng của cây.

Bên trên tán lá có thể dùng 400gr Aliette + 200gr  Fortuner 350WP pha chung 200 lít nước phun lên cây. Lưu ý ta nên phun sau 2 ngày để hỗ trợ lưu dẫn các thuốc bên dưới lên các tế bào của cây.phun 2-3 lần cách nhau là 7- 10 ngày.

Phương pháp

Phương pháp sục bằng cần sục chuyên dụng

Sục mỗi cây khoảng 8- 10 mũi ,mỗi mũi sâu 15- 20cm,mỗi mũi khoảng 0,5 lít.nên sục xen kẽ lỗ trên lỗ dưới (lỗ trong lỗ ngoài) mũi cách mũi 20cm để cho các tia thuốc tiếp giáp ngầm với nhau, nhằm dàn trải đều bộ rễ, cổ rễ của cây.

Lưu ý

Nên sục nhẹ hỗ trợ lực, song song cho tia nước ra từ trên xuống dưới cùng, tránh làm tổn thương rễ, đứt rễ, không dùng các vật dụng không đảm bảo cho rễ, cần sục tự chế không đảm bảo được vấn đề này.

Làm lại lần 2 cách lần 1 là 7-10 ngày,

Làm lại lần 3 cách lần 2 là 20-30 ngày.trường hợp bệnh nặng có thế làm lần 3 nếu cần thiết. Thời gian cách ly là 20 ngày sau lần 3.

Sau khi vườn cây ổn định và không còn hiện tượng chết thì cách ly 20 ngày sau lần cuối; sử dụng thuốc ta tiến hành cho cấy lại vi sinh vật bổ sung dinh dưỡng kịp thời cho cây; bằng cách bổ sung Chế phẩm sinh học Vườn Sinh Thái kết hợp Trichoderma – Nano (USA). Vừa bổ xung dinh dưỡng vừa tái tạo bổ xung thêm nấm trichodermar .Phun lên cây và đổ gốc ít nhất 2 lần.

Cách sử dụng: 1 chai chế phẩm sinh học vườn sinh thái (100ml) + 1 viên NaNo-Tricho pha  cho 300 lít nước phun lên cây (phun vào sáng sớm hoặc chiều mát); và đổ xuống gốc đối với tiêu kinh doanh là 35-40 gốc. Mỗi gốc đổ 7-10 lít/ 1 gốc. Ngoài ra có thể bón thêm phân khoáng; phân hữu cơ vi sinh cho cây,…...

Trên đây là biện pháp phòng ngừa bệnh chết nhanh ở cây hồ tiêu mà JIA muốn chia sẻ đến các bạn.

Nguồn: vuonsinhthaitrungviet.com